De zelfportretten in de beeldende kunsten worden pas gemaakt sinds de Renaissance, toen pas loonde het om de wereld te tonen dat je kunstenaar bent. Een vlugge 500 jaar later wordt de term Selfie voor het eerst gebruikt op internet. De Mona Lisa is een van de meest bekeken schilderijen op de wereld. De Ted talks over het ware gezicht van DaVinci is een van de meest bekeken Ted talks uitzendingen op internet (over kunst). Waarom zijn we zo geobserdeerd over de status van het gezicht op een specifiek moment?
Het woord selfie is bedacht door een astronaut Aki Hoshide die zich verontschuldigde voor de onscherpe foto op internet, het was namelijk een selfie van hem in de ruimte zwevend (!). Het woord selfie was op internet verschenen en bestond dus echt. Flickr en social media deden de rest en het woord was geadopteerd door de wereld.
De eerste keer dat ik echt werd geconfronteerd met het feit dat ik graag foto’s van me selfzie (woordgrapje), was ongeveer een jaar geleden. Na de reis in Maleisië met mijn vriend had ik een mooi fotoboek gemaakt. Hij complimenteerde mijn boek, en voegde er lachend aan toe: je hebt alleen wel veel foto’s van jezelf erin gezet! Uiteraard ontkende ik dit, maar na samen te hebben geteld bleek hij inderdaad gelijk te hebben. Waarom had ik dubbel zo veel foto’s van mijzelf erin gezet? Vond ik het nodig om een bewijs te leveren dat ík in Maleisië was geweest? Alsof ik foto’s van iemand anders zou gebruiken op mijn Facebook post, en het pas de waarheid wordt als ik ook echt zelf op die foto sta… wat een onzin!
Een vriendin van mij vertelde een verhaal over een vrouw die veel alleen reisde. Zij ging samen met haar backpack de hele wereld rond en kwam altijd terug met mooie verhalen. Om haar verhalen te ondersteunen maakte ze graag foto’s. Echter had ze niemand om de camera aan te geven (en we weten allemaal: als alleen reizende vrouw geef je niet zomaar je camera uithanden aan een vreemde met sportschoenen aan). Dus ze besloot om altijd haar backpack op de foto te zetten. Aangezien in deze wereld alles voor minstens 2 personen bedoeld is (ooit in restaurant een tafel met 1 stoel gezien?) zette ze dus altijd haar backpack op de lege stoel tegenover haar, en vereeuwigde de tijdelijke rustplaats van de tas op internet. Ik vond de vrouw direct sympathiek en had nog nooit een woord met haar gesproken.
Het ontstaan van de zelfportretkunst had in de 15e eeuw onder andere een financiële reden, de kunstenaar kon zo laten zien aan de mecenas (financiële partner) wie hij was zodat daar nooit een misverstand over kon bestaan. De selfies waren dus voor sommigen van levensbelang. Tegenwoordig kunnen we hier helaas geen geld meer mee verdienen (stel je eens voor!), dus waarom doen we dit dan? Ik denk dat het antwoord ligt in: het achterlaten van een kontafdruk op de wereld. In dit geval een face-print. In Riga heb ik een tentoonstelling gezien van een leeftijdsgenoot die afval omtoverde tot voorwerpen met een wiel. Haar theorie was dat wij tegenwoordig onszelf voelen verdrinken in de massa, en daarom iets zoeken om de wereld te laten zien dat wij er waren. Al haar gevonden voorwerpen hadden een wiel waarmee ze een spoor achterlieten als ze zouden gaan rijden: een uniek achterblijfsel van hun bestaan. Aangezien we niet allemaal zo creatief zijn, verzinnen we een andere manier om kruimeltjes achter te laten in de virtuele wereld. En wat is er nu meer uniek dan je eigen gezicht?